سیر تحول قالی جوشقان کاشان از صفویه تا کنون

قالی جوشقان کاشان از دست بافته های معروف ایران است که تولید آن سابقه دیرینه ای دارد. شهر جوشقان که به «جوشقان قالی» معرف می باشد، در استان اصفهان و محدوده شهرستان کاشان واقع شده و با این دو مرکز مراوده اقتصادی دارد. قالی جوشقان که در دوران صفویه با کیفیت خوبی تولید می ‍ شد، مورد پسند مصرف کنندگان داخلی و خارجی بود و از اقلام صادراتی کشور محسوب می شد. پیشینه زیاد قالی بافی جوشقان از پسوند قالی به همراه نام این شهر نمایان است. این منطقه با وجود سابقه هنری طولانی در قالی بافی، کمتر مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. این نوشتار به بررسی سیر تحول قالی بافی جوشقان از دوره صفوی تا زمان حاضر می پردازد. روش این پژوهش تاریخی و تطبیقی با استناد به منابع کتابخانه ای و تصویری و مطالعات میدانی می باشد که نگارش آن با رویکرد توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است. از روش میدانی و مطالعه مستقیم دار های قالی در شهر جوشقان برای تهیه تصاویر استفاده شده است. از این طریق آخرین اطلاعات مربوط به هنر قالی بافی منطقه جوشقان استخراج گردیده و با تحلیل داده ها راهکارهایی ارائه شده تا این هنر- صنعت منطقه از نابودی حفظ و احیا شود و میراثی برای آیندگان برجای بماند. نتایج تحقیق نشان می دهند که در دوران صفوی قالی های نفیسی با طرح های متنوع، کیفیت عالی و جنس های مختلف در جوشقان بافته می شد؛ بعداً در دوره قاجار و در ادامه تا عصر حاضر، طرح های قالی جوشقان و تنوع مواد اولیه در بافت قالی محدود شده است. تغییرات در ابزار و دارهای قالی بافی وجود ندارد، جز این که دارهای قالی بافی امروزی از نوع فلزی هستند. نقشه های ذهنی باف توسط هنرمندان در رج شمارهای پایین بافته می شوند و قالی ها دارای پرز بلندی هستند. در طی زمان این قالی ویژگی هایی را برای خود تثبیت نموده است که از جمله طرحی به نام این منطقه یعنی «طرح جوشقانی» است که این طرح از زمان قاجار تاکنون هم چنان در این منطقه پایدار مانده و معروفیت خود را مرهون این طرح می باشد.